Güneş Rüzgâr Gücünü Kaybediyor

[V.İ.P] Mesaj Sayısı : 118 Kayıt tarihi : 04/02/10

Güneş Rüzgâr Gücünü Kaybediyor

50 yılın en düşük seviyesine indi

NASA
merkez bürosundaki brifingte, solar fizikçiler, solar rüzgarın gücünü
kaybettiğini bildirdi. San Antonio, Texas’taki Southwest Araştırma
Enstitüsü’nden Dave McComas, “Solar rüzgarın ortalama basıncı 1990’ın
ortalarından bu yana %20 azaldı” diyor. “Bu, solar rüzgarı 50 yıl önce
izlemeye başladığımızdan bu yana en zayıf değer”

McComas
azalmayı ölçen Ulysses uzay aracındaki SWOOPS solar rüzgar sensörünün
başmüfettişidir. 1990’da fırlatılan Ulysses güneşin etrafında eşsiz bir
yörüngede dönüyor, bu onun sensörü güneşin hem kutupları hem de
ekvatoru üzerinde taşımasını sağlıyor, böylece Ulyses solar rüzgar
aktivitesinin küresel bir görüntüsünü elde ediyor:

Güneş Rüzgâr Gücünü Kaybediyor Ulyses_solar_ruzgar

Yukarıda:
Ulyses tarafından solar rüzgar küresel ölçümleri. Yeşil renkli çizgiler
1992 – 1998 arasındaki solar rüzgarı gösteriyor, mavi renkli çizgiler
2004 – 2008 arasındaki daha düşük basınçlı rüzgarları gösteriyor.

Garip
bir şekilde, solar rüzgarın hızı çok fazla azalmadı – sadece %3.
Basınçtaki değişim başlıca sıcaklık ve yoğunluktaki azalmadan geliyor.
Solar rüzgar % 13 daha serin ve yoğunluğu %20 daha az.

Washington DC’deki
NASA'nın Ulysses Programı bilim adamı olan Arik Posner, “Gördüğümüz şey
uzun vadeli bir trend, 1990’un ortalarında bir yerde başlayan
basınçtaki değişmeyen, sabit azalmadır.” diye açıklıyor.

Güneş Rüzgâr Gücünü Kaybediyor Tn_8436_interplanetary

Bu olay nasıl olağandışı?

“Söylemek
zor. Sadece Uzay Çağının erken yıllarından bu yana solar rüzgarı
gözlemekteyiz – 60’lı yılların başından şu ana kadar.” diyor Posner.
“Bu zaman periyodu boyunca, bu eşsiz. Ancak, olayın yüzyıllar boyunca
kendini nasıl gösterdiğini hiç kimse tahmin edemiyor. O yıllardan daha
öncesine ait verilere sahip değiliz.”
Solar rüzgarı işaretlemenin tüm güneş sistemi boyunca – heliosfer ile başlayan- geri tepmeleri/yansımaları var.
Heliosfer
güneşten fırlayan manyetizm kabarcığıdır ve solar rüzgar tarafından
muazzam oranlara şişiriliyor. Merkür’den Pluto’ya kadar her gezegen ve
ötesi bu heliosferin içindedir. Heliosfer güneş sistemimizin galaktik
kozmik ışınlara karşı ilk savunma hattıdır. Kara deliklerden ve
süpernovalardan gelen yüksek – enerjili parçacıklar güneş sistemine
girmeye çalışır, ancak çoğu heliosferin manyetik alanları tarafından
yön değiştirir.

Yukarida: Heliosphere

McComas,
“Solar rüzgar, alışıldığı gibi heliosferi şişirmiyor” diyor. “Bu,
kozmik ışınlara karşı daha az korunma olduğu anlamına geliyor.”
Solar
rüzgarın zayıflamasına ilave olarak, “Ulysses ayrıca, güneşin temelini
oluşturan manyetik alanın 1990’ın ortalarından bu yana %30 dan fazla
zayıflamış olduğunu buldu” diyor Posner. “Bu, doğal korumayı daha da
fazla azaltıyor.”
Yayınlanmamış
olan Ulysses kozmik ışın verileri, aslında, Dünya’nın etrafındaki küçük
ama kozmik ışınların bileşenini belli eden yüksek enerjili (GeV)
elektronların sayılarının yaklaşık %20 ye sıçradığını gösteriyor.
Bu
ekstra parçacıklar Dünya’nın yüzeyindeki insanlara tehdit oluşturmuyor.
Kalın atmosferimiz ve gezegensel manyetik alan bizi güvende tutan ilave
korunma katmanları sağlıyor.

Güneş Rüzgâr Gücünü Kaybediyor Mars_phoenix

Ancak
herhangi ekstra kozmik ışınların önemi olabilir. Eğer trend devam
ederse, Ay veya Mars’a gidecek olan astronotlar yüksek dozda uzay
radyasyonuna maruz kalırlar. Robotik uzay sondaları ve uydularının,
kozmik ışın çarpmaları nedeniyle yanlış işlev yapma riskleri artar.
Ayrıca kozmik ışın akışlarını, Dünya’daki bulutluluk ve iklim
değişimiyle ilişkilendiren tartışmalı incelemeler var. Bu bağlantı
önümüzdeki yıllarda test edilebilir.

Güneş Rüzgâr Gücünü Kaybediyor Electronlar_solar_ruzgar

Yukarıda: Solar rüzgardaki sıcaklıklar ve elektronların yoğunluğu, 1990’ların ortalarından bu yana azaldı.

Fenomenin
en dramatik etkilerinden bazıları NASA’nın iki Voyager uzay aracı
tarafından hissedilebilir. Güneş sisteminin dışına doğru 30 yıldır
yolculuk yaptıktan sonra, iki sonda şimdi heliosferin kıyısında.
Heliosfer büzülmesiyle, Voyager uzay araçları yakında kendilerini
heliosferin dışında, içeriye bakarken bulabilirler. Daha önce hiçbir
uzay aracı heliosferin dışında bulunmadı ve Voyager uzay araçlarının
orada ne bulabileceğini hiç kimse bilmiyor.
NASA
ismi IBEX olan yeni bir uzay aracını fırlatmak üzere. Bu araç, güneş
sisteminin kıyısına yolculuk yapmadan heliosferin boyutlarını
gözleyebiliyor. IBEX heliosferin büzülmesini “görebilir” ve
Voyager’lerin çıkışını önceden tahmin edebilir. Daha fazlası, IBEX
güneş sistemimizin kozmik ışın kalkanının solar rüzgardaki değişimlere
nasıl reaksiyon göstereceğini ortaya koyabilir.
McComas, “keşfin potansiyeli nefes kesici” diyor.